Jesteś tutaj:Strona główna / Niewidomi

Niewidomi - WCAG 2.0

Grupą najbardziej narażoną i często zupełnie wykluczoną ze społeczności internetowej są osoby niepełnosprawne. Ze względu na swoje dysfunkcje motoryczne i/lub sensoryczne (wzrok, słuch) mają ograniczoną możliwość opuszczenia domu, a Internet mógłby być ich prawdziwym oknem na cały świat.

Załóżmy, że osoba niewidoma lub głucha musi załatwić sprawę w urzędzie lub chce wyjechać na wakacje. Każdy z nas zapewne najpierw odwiedzi serwis właściwego urzędu, aby uzyskać informacje o godzinach urzędowania, sposobach postępowania lub możliwości wykonania czynności za pośrednictwem Internetu. W przypadku biura podroży będzie to już odruch – organizowanie wyjazdów bez konieczności opuszczania fotela jest powszechnie znane i praktykowane. Jeśli serwisy te będą spełniać wymagania WCAG, osoba niewidoma będzie mogła załatwić obie sprawy nie wychodząc z domu. Jeśli standard nie będzie spełniony osoba niewidoma skutecznie zostanie wykluczona z cyfrowego świata i będzie musiała osobiście udać się do urzędu lub biura podróży. Chociaż wiele osób niewidomych doskonale radzi sobie z poruszaniem się w rzeczywistym świecie, tym niemniej zmuszanie kogokolwiek do opuszczenia domu, tylko z powodu źle przygotowanej strony www jest dalece niestosowne.

Jak w rzeczywistości, tak w świecie wirtualnym większość osób niewidomych radzi sobie bardzo dobrze. Wykorzystują do tego celu programy czytające, które umożliwiają odczytywanie, przy pomocy mowy syntetycznej, treści zamieszczonych na stronach www. Osoby niewidome słyszą to, co osoby widzące widzą. Wykorzystują w tym celu specjalistyczne oprogramowanie. JAWS i Window-Eyes, jedne z najbardziej popularnych programów czytających, dedykowane osobom niewidomym instalowane są na komputerach i integrują się z systemem operacyjnym, co umożliwia obsługę nie tylko przeglądarek internetowych, ale całego systemu operacyjnego. Programy odczytują liniowo zwartość stron www, czyli kod źródłowy linijka po linijce. Przeglądanie całego serwisu w ten sposób byłoby bardzo żmudnym zajęciem, dlatego oprogramowanie to zostało wyposażone w szereg funkcji usprawniających nawigację. Dzięki nim osoba niewidoma może szybciej i skuteczniej nawigować po serwisie.

Korzystając ze skrótów klawiaturowych programu JAWS i wybierając literkę „U” użytkownik zostanie przeniesiony do pierwszego napotkanego nieodwiedzonego linku. Korzystając z Wndow-Eyes i wybierając literkę „F” przeskoczy do pierwszego pola formularza. Po naciśnięciu „H” lektor rozpocznie czytanie pierwszego lub kolejnego nagłówka strony. Kombinacji klawiszy ułatwiających nawigację jest wiele. Zastosowane w tych programach czytających rozwiązania dają ogromne możliwości, włącznie ze zmianą głosu lektora z męskiego na damski i odwrotnie. 

Skróty JAWS

Skróty Windów-Eyes

Następna kotwica A  Link następny L
Następny przycisk B  Link poprzedni Shift+L
Następne pole kombi C  Kontrolka następna C
Następny element innego typu D  Kontrolka poprzednia Shift+C
Następne pole edycyjne E  Tekst następny X
Następna kontrolka formularza F  Tekst poprzedni Shift+X
Następna grafika G  Ramka następna Ctrl+Tab
 Następny nagłówek H  Ramka poprzednia Ctrl+Shift+Tab
 Następny element listy I  Inna linia następna D
 Skok do wybranej linii J  Inna linia poprzednia Shift+D
 i powrót do miejsca sprzed skoku Shift+J  Odwiedzony link następny V
 Następny znacznik położenia K  Odwiedzony link poprzedni Shift+V
 Następna lista L  Kotwica następna A
 Następna ramka M  Kotwica poprzednia Shift+A
 Pomiń linki N  Grupa pol następna E
 Następny obiekt O  Grupa pól poprzednia Shift+E
 Następny akapit P  Formularz następny F
 Następny blok cytatu Q  Formularz poprzedni Shift+F
 Następny przycisk opcji R  Nagłówek następny H
 Następny element tego samego typu S  Nagłówek poprzedni Shift+H
 Następna tabela T  Akapit następny P
 Następny nie odwiedzony link U  Akapit poprzedni Shift+P
 Następny odwiedzony link V  Blok cytatu następny Q
 Następne pole wyboru X  Blok cytatu poprzedni Shift+Q
 Następna sekcja Z  Linia następna S
   Linia poprzednia Shift+S
   Element listy następny I
   Element listy poprzedni Shift+I
   Tabela następna T

 

Jest jednak warunek sine qua non, którego spełnienie umożliwi skuteczne serfowanie po Internecie. Serwis internetowy powinien być dostępny i użyteczny. Powinien posiadać odpowiednio opisane linki, pola formularzy, nagłówki i spełniać cały szereg innych wytycznych, zawartych w dokumencie WCAG, a to nie wymaga nadzwyczajnej wiedzy programistycznej, a jedynie poprawnego kodu źródłowego. Dzięki tym opisom możliwa będzie skuteczna nawigacja za pomocą programów czytających. Tylko wtedy niewidomy użytkownik nie zostanie zaskoczony, np. podkładem muzycznym, który zmiesza się z głosem lektora, odczytującego zawartość serwisu, tworząc cyfrową kakofonię dźwięków, uniemożliwiających skuteczne nawigowanie. Nie zostanie też zaskoczony komunikatem o konieczności odczytania i wpisania tekstu z obrazka (CAPTCHA), by przejść do dalszej części serwisu, czy nieopisanym wykresem graficznym, którego siłą rzeczy nie zobaczy a program czytający nie odczyta.

Twórcy stron www nie powinni również stosować udźwiękowionej wersji strony jako rozwiązania dla dostępności serwisu. W świadomości społeczności internetowej utarło się mylne przekonanie, że udźwiękowiona strona internetowa jest dedykowana osobom niewidomym i niedowidzącym. To rozwiązanie, chociaż bardzo atrakcyjne, jest w zasadzie nieprzydatne osobom z dysfunkcjami wzroku. Aplikację udźwiękawiającą serwis należy bowiem najpierw pobrać z Internetu, potem zainstalować na własnym komputerze. Aby wykonać pierwszą czynność, należy odwiedzić wskazaną stronę www i kliknąć w odpowiednią ikonę pobierania. Aby kliknąć w ikonę, osoba niewidoma musi skorzystać z programu czytającego. Błędne koło. Dlatego aplikacje udźwiękawiające serwisy należy traktować jako element wspomagający dostępność i dedykowany osobom, które z jakichś powodów chcą odczytać serwis przy pomocy lektora. Strona może być czytana w tle, podczas wykonywania czynności domowych, pracy biurowej czy nawet jazdy samochodem.